De verschillen tussen een stichting en een vereniging zijn niet groot, maar wel belangrijk. Door een verkeerde keuze te maken kan u mogelijk in strijd met de wet handelen. En komt u erachter dat u de verkeerde keuze hebt gemaakt, dan kan een wijziging van rechtsvorm duur zijn en veel moeite kosten.
Er zijn verschillende vormen van verenigingen, zie hierna.
De belangrijkste verschillen tussen een vereniging en een stichting
- Op stichtingen is Burgerlijk Wetboek (Boek 2, Titel 5) van toepassing en op verenigingen (Boek 2, Titel 2).
- Een stichting moet via de notaris worden opgericht (al dan niet via testament) en bij de Kamer van Koophandel (KvK) worden ingeschreven. De oprichters of leden van een vereniging kunnen daar voor kiezen. Een vereniging opgericht bij de notaris en ingeschreven bij de KvK is een formele vereniging.
- De aansprakelijkheid van bestuurders verschilt per organisatievorm.
- Een stichting en een formele vereniging kan erven en registergoederen als een pand of grond bezitten. Een informele vereniging kan geen onroerend goed (registergoederen) hebben en kan geen erfgenaam zijn.
- Een vereniging heeft leden, een stichting niet. Dit laatste is bij wet geregeld. Hebben bepaalde personen binnen een stichting een rol die op dat van een lid lijkt, dan overtreedt de stichting de wet. Daarnaast is een vereniging in de praktijk democratischer dan een stichting. Een vereniging moet een Algemene Ledenvergadering hebben. Een stichting is om deze reden doorgaans slagvaardiger dan een vereniging.
- Stichtingsbestuurders worden door het bestuur gekozen. Bij een vereniging benoemen de leden een bestuur dat verantwoording aan hen aflegt. Een stichting heeft geen leden die het bestuur controleren en hoeft zich niet bij een algemene ledenvergadering te verantwoorden. Wel zijn er andere betrokkenen zoals donateurs of subsidieverstrekkers die graag willen weten wat er met hun geld gebeurt. Als er met externe gelden wordt gewerkt is vaak de eis dat er een Raad van Toezicht wordt ingesteld om het bestuur te controleren.
- Een vereniging mag geen uitkeringen doen aan bestuursleden, gewone leden, ereleden en andere leden. Voor stichtingen geldt een verbod op uitkeringen aan bestuursleden en oprichters.
- Eisen aan statuten van een stichting zijn anders dan die van een formele vereniging. Statuten van een vereniging kunnen alleen door de Algemene Ledenvergadering worden gewijzigd. Bij een stichting kan dit door het bestuur, maar ook door de Rechtbank.
- Nalatenschappen zijn voor veel stichtingen een belangrijke bron van inkomsten. Indien de stichting een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) is, is deze vrijgesteld van schenk- en erfbelasting. Een vereniging is hiervan vrijgesteld als ze een sociaal belang behartigende instelling (SBBI) is.
- Een stichting kan zich niet borg stellen of schulden aangaan, tenzij de statuten dit expliciet mogelijk maken.
Verschillende verenigingsvormen
Verschillen in aansprakelijkheid per organisatievorm
