Schenk – en Erfbelasting

Tarieven schenkbelasting en vrijstelling

De Belastingdienst heft schenkbelasting over alles wat u als schenking krijgt van iemand die in Nederland woont. Voor het eerste deel van een schenking geldt een vrijstellingsbedrag. Dit betekent dat iemand in ieder geval over de eerste € 2.057 (2013) geen belasting hoeft te betalen. De vrijstelling voor ouders die aan kinderen schenken bedraagt € 5.141 (2013) per jaar. Deze vrijstelling kan eenmalig verhoogd worden naar € 24.676 (2013) voor kinderen vanaf 18 jaar tót 40 jaar.
Daarna hangt de belasting af van de hoogte van het bedrag en van wie het afkomstig is. Iemand betaalt bijvoorbeeld een lager percentage over een schenking van zijn ouders dan over een schenking van zijn grootouders.

Zie ook de Eenmalig (aanvullende) vrijstelling schenkbelasting.

Tarieven erfbelasting en vrijstelling

Over alles wat u erft van iemand die in Nederland woonde, heft de Belastingdienst erfbelasting. Voor het eerste deel van de nalatenschap geldt een vrijstellingsbedrag. De hoogte van dat vrijstellingsbedrag hangt af van uw relatie tot de overledene. Ook het percentage dat u over het restbedrag betaalt, hangt daarvan af.

De actuele tarieven voor de schenk- en erfbelasting vind u op de site van de belastingdienst.

Aangifte schenkbelasting

Zie Wanneer schenking aangeven?

LET OP In de aangifte schenkbelasting moet een beroep worden gedaan op de (extra) éénmalige vrijstelling, anders is alleen de gewone vrijstelling van toepassing.

TIP  Als uw kind gebruik maakt van de extra eenmalige verhoogde vrijstelling voor de aankoop van de eigen woning, doe de schenking dan na de aankoop. Dan telt deze niet mee voor de basis waarover moet worden afgelost.
TIP Als uw kind 40 jaar of ouder is, maar zijn/haar echtgenoot of geregistreerde nog niet, dan mag u ook de verhoogde vrijstelling gebruiken.

Fiscaal partnerschap voor de schenk- en erfbelasting

Voor de schenk- en erfbelasting kunt u alleen met één andere persoon fiscaal partner zijn. Daarmee profiteert u van de relatief hoge partnervrijstelling en de laagste tarieven.

Bedrijfsopvolgingsfaciliteit (BOF)

Bij overdracht van ondernemingsvermogen of aandelen in een B.V. in geval van schenken of overlijden (dus voor minder dan de werkelijke waarde) kent de Successiewet onder voorwaarden enkele fiscale voordelen, de zogenaamde bedrijfsopvolgingsfaciliteiten. Voor meer informatie zie Bedrijfsopvolgingsfaciliteiten

In november 2013 heeft de Hoge Raad beslist dat de BOF (toch) niet strijdig is met het gelijkheidsbeginsel.

Recent heeft de Advocaat Generaal (AG) geoordeeld dat de bedrijfsopvolgingsfaciliteit in zekere mate strijdig is met het gelijkheidsbeginsel, zie Bedrijfsopvolgingsfaciliteit strijdig met gelijkheidsbeginsel.

Waardering eigen woning

Zie Erfbelasting: waardering eigen woning

Mantelzorg en fiscaal gunstig erven

Mantelzorger en fiscaal gunstig erven

TIP: Schenken op papier als alternatief voor de erfenis

Om het betalen van erfbelasting te voorkomen c.q. te beperken, kan een schenking op papier worden overwogen. Dit kan op termijn veel fiscaal voordeel opleveren. Als u in de mogelijkheid bent is het verstandig om daar tijdig mee te beginnen en een goed plan (schenkingsplan) daarvoor op te stellen.
LET OP Het schenken op papier moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen om optimaal te genieten van de fiscale voordelen, namelijk vastlegging bij notariële akte en 6% jaarrente minimaal ook daadwerkelijk en aantoonbaar betalen.
LET OP De begunstigde moet de vordering wel opnemen in box-3 van de aangifte inkomstenbelasting.
LET OP Heeft u in het verleden geen of te weinig rente betaald, dan kunt u dit nog inhalen en vergeet dan niet over de achterstallige rente ook 6% rente te berekenen.
LET OP De betaling moet minstens 180 dagen voor het overlijden geschieden. Alleen de lopende rentetermijn mag na het overlijden betaald worden, als de rentetermijn maximaal een jaar is.

Toelichting:  Als de schenking in een onderhandse akte is opgenomen, dan gaat men er van uit dat deze schenking pas na overlijden van de erflater opeisbaar is. Dit is alleen anders als men kan aantonen dat de schenking ook eerder opeisbaar is dan wel is opgeëist.

Vruchtgebruik ouderlijke woning

Ouders zetten in het verleden hun woning al vast op naam van de kinderen (overdracht bloot eigendom), om zo erfbelasting te besparen en behielden zelf het vruchtgebruik van de woning. Over de waardestijging na het moment van overdracht behoefde dan geen erfbelasting meer betaald te worden.
Sinds 1 januari 2010 heeft deze constructie weinig zin meer. De waarde van het huis op het moment van OVERLIJDEN telt voor het berekenen van de erfbelasting en dus niet meer de waarde op het moment van overdracht.

LET OP Nadeel van deze constructie is, dat u voor alle rechtshandelingen inzake de woning afhankelijk bent van uw kinderen.

TIP Overigens blijft de waardestijging tot 1 januari 2010 onbelast en is het dus zaak bewijs te hebben van de waarde van de woning per die datum (WOZ-waarde), zie BLKB 2012 103.

Langstlevende betaalt inkomstenbelasting vanaf 2012 en niet meer de kinderen

Als een gehuwde komt de overlijden moet de erfenis verdeeld worden over de langstlevende echtgenoot en de kinderen. Als er geen testament is, dan is de hoofdregel de ‘wettelijke verdeling’ waarbij de langstlevende alle goederen krijgt en de kinderen een vordering op de langstlevende ouder naar rato van hun erfdeel. Deze vordering is vaak pas opeisbaar bij overlijden van de langstlevende ouder.

LET WEL Tot 1 januari 2012 moesten de erfgenamen hun aandeel in de nalatenschap opnemen in de aangifte inkomstenbelasting. Dat gold ook voor de goederen waarop een recht van vruchtgebruik was gevestigd. De kinderen betaalden dus inkomstenbelasting (box 3), maar beschikten niet over dat vermogen om de belasting te betalen.
Met ingang van 2012 geeft de langstlevende ouder het volledige vermogen aan zonder aftrek van de schuld. De kinderen geven de vordering en de waarde van het blote eigendom dus niet meer aan in de aangifte inkomstenbelasting (defiscaliseren).

Gevolgen kunnen zijn dat door een lager box 3-inkomen bij de kinderen, zij in aanmerking komen voor (zorg)toeslagen en dat de langstlevende niet meer in aanmerking komt voor (zorg)toeslagen en ook een hogere AWBZ-bijdrage verschuldigd is.
Indirect gevolg is dat de belastingbetaling door de langstlevende leidt tot een lager vermogen en dus een besparing op de erfbelasting.

Voor de kinderen die een bloot eigendom bezitten dat niet voortvloeit uit een testament blijft de situatie zoals deze was tot en met 2011. De ouder(s) moet(en) in box 3 de waarde van het vruchtgebruik vermelden en de kinderen op hun beurt geven de waarde van de bloot eigendom aan.

Overdracht bloot eigendom en overdrachtsbelasting

Over de waarde van het overgedragen bloot eigendom moet overdrachtsbelasting worden betaald.

TIP: Verminderen erfbelasting door schuld van de langstlevende

Het is aantrekkelijk om de niet-opeisbare schuld van de langstlevende echtgenoot aan de kinderen zo groot mogelijk te maken. Bij overlijden van de langstlevende hoeft over de schuld geen erfbelasting betaald te worden.
Dat kan doordat ouders jaarlijks een papieren schenking aan de kinderen doen (zie hiervoor).
Dat kan ook door over die schuld jaarlijks een enkelvoudige rente te berekenen. De rente is gelijk aan de wettelijke rente minus 6%. Maar, omdat de wettelijke rente lager is dan 6% wordt er geen rente berekend over de schuld. Bij testament kan echter een andere rentevergoeding worden overeengekomen. De rente wordt daarbij niet betaald maar bijgeschreven bij de schuld.

TIP: Besparen erfbelasting door omzetting huwelijkse voorwaarden in gemeenschap van goederen

Bij echtgenoten die op huwelijkse voorwaarden zijn getrouwd is het vermogen van de ene echtgenoot soms fors hoger dan van de ander. Door het “schijventarief” in de erfbelasting kan dat bij het overlijden van de echtgenoot met het grootste vermogen tot een hoger bedrag aan erfbelasting leiden. Om dit te voorkomen kunt u overwegen om de huwelijkse voorwaarden om te zetten in gemeenschap van goederen.

Overbedelingsschuld

Voor de gevolgen van overbedeling, zie Overbedeling(sschuld).

Als u hierover vragen heeft of advies nodig hebt, neem dan gerust contact met ons op per telefoon 075 616 74 87 of via het contactformulier op deze website of per email info@adfinadvies.nl.